پروتکلهای IPv4 و IPv6 چه هستند و چه ارتباطی با روترها دارند؟
25 نوامبر 2019 کارشناسان حوزه شبکه دریافتند که آدرسهای آیپی نامحدود نیستند. سازمان RIPE NCC اعلام کرد آخرین آدرس IPv4 تخصیص داده شده و اکنون زمان آن فرارسیده تا سازمانها و شرکتهای بزرگ به سراغ پروتکل IPv6 بروند. IPv6 پروتکل جامعی است که بسیاری از تولیدکنندگان روتر پشتیبانی از این پروتکل را به روتر خود اضافه کردهاند. در این مقاله بهطور اجمالی شما را با پروتکلی که قرار است به شکل فراگیر استفاده شود آشنا میکنیم.
IPv4 چیست؟ و چگونه آدرسهای آن به پایان رسید؟ پروتکل ارتباطی IPv4 در سال 1977 توسط وینتون سرف که اغلب او را پدر اینترنت مینامند ساخته شد. IPv4 به تجهیزات الکترونیکی هوشمند اجازه میدهد به شبکه جهانی یا شبکههای داخلی متصل شوند. این پروتکل در مجموع از 4.29 میلیارد آدرس آیپی پشتیبانی میکند که در زمان خود یک رقم بسیار بزرگ برود و کسی انتظارش را نداشت که روزی این تعداد آدرس به سرعت مصرف شوند. با این حال، توسعه سریع اینترنت موبایل باعث شد تا آدرسهای آیپی هم در شبکههای ثابت و هم در شبکههای تلفن همراه استفاده شوند. گزارش سازمان RIPE NCC (یکی از پنج سازمان بزرگ که بر فعالیتهای مرتبط با اینترنت نظارت میکند) نشان داد در سال 2019 میلادی تعداد تجهیزاتی که به اینترنت متصل شده بودند به رقم 4.5 میلیارد دستگاه رسید که 292 میلیون نفر در ایالات متحده، 560 میلیون نفر در هند و 854 میلیون نفر ساکن چین بودند. اروپا، اروپای شرقی و آسیا از دیگر مناطقی بودند که در مجموع 4.29 میلیارد آدرس را استفاده کردند.
بهاتمام رسید این آدرسها چه تاثیری روی کاربران دارد؟ آیا IPv4 و IPv6 با یکدیگر سازگاری دارند یا باید روتر خود را تعویض کنیم؟ در حالی که دستگاههای تلفن روند بهکارگیری آدرسهای آیپی را تشدید کردند، اما تجهیزات دیگری همچون لوازم خانگی هوشمند و دستگاههای پوشیدنی هوشمند نیز مزید بر علت شدند. دستگاههایی که همه آنها به آدرس آیپی نیاز دارند و بخشی از اینترنت اشیا هستند. دقت کنید که پروتکل IPv6 و IPv4 با یکدیگر سازگاری ندارند. پروتکلهای یاد شده از دو فرمت رشتهای با اندازه و طول متفاوت استفاده میکنند. خوشبختانه، ما میتوانیم از هر دو پروتکل با استفاده از فناوریهایی همچون Tunneling ، Dual Stack و NAT-PT بدون مشکل استفاده کنیم و مهمتر از آن تولیدکنندگان روترها پشتیبانی از پروتکلهای IPv4 و IPv6 را به محصولات خود اضافه کردهاند تا نگرانی از بابت عدم سازگاری وجود نداشته باشد. در شکل زیر تفاوتها و ویژگیهای هر دو پروتکل را مشاهده میکنید. همانگونه که در شکل بالا مشاهده میکنید آدرسهای IPv6 اندازهای 128 بیتی دارند، در حالی که آدرسهای IPv4 اندازه 32 بیتی دارند. فرمت آدرسهای هگزا IPv6 بهطور کلی متفاوت از فرمت دهدهی پروتکل IPv4 است، اما نوع آدرسهایی که این دو پروتکل استفاده میکنند تقریبا مشترک با یکدیگر است. دقت کنید پروتکل IPv6 فرآیند اتصال نقطه به نقطه، کیفیت خدمات و حتا تحرکپذیری را نسبت به پروتکل IPv4 بهبود میبخشد.
IPv6 چه مزایایی برای کاربران به همراه دارد IPv6 دست کم برای مدت زمان طولانی مشکل کمبود آدرسهای آیپی را حل میکند. برای کاربران عادی IPv6 سرعت و امنیت بیشتر در زمان گشتوگذار در اینترنت را به همراه دارد و به میزان قابل توجهی از شیوع بدافزارها جلوگیری میکند. البته فقدان آدرسهای IPv4 نگرانی خاصی برای کاربران عادی به همراه ندارد و حتا در سازمانها نیز مشکل جدی به وجود نمیآورد، زیرا سازمانهای بزرگ در شبکههای خصوصی خود یک آدرس آیپی اصلی دارند و تمام زیرشبکههایی که برای بخشهای مختلف ایجاد میکنند به شکل خصوصی تعریف میشود و ارتباطی با اینترنت ندارد. با این حال، بسیاری از شرکتهای بزرگ همچون تیپیلینک سالها است دستگاههای شبکه سازگار با پروتکل IPv6 را به بازار عرضه کردهاند و خوشبختانه بیشتر روترهای امروزی بدون مشکل از هر دو پروتکل IPv4 و IPv6 پشتیبانی میکنند.